Ngày 14/11/2012, Viện
Dược liệu (VDL) đã gửi văn bản số 539/VDL-QLKHĐT cho Sở Y tế Khánh Hòa thông
báo một số “kết quả ban đầu” về nghiên cứu cây Xáo tam phân (XTP). Kết quả
nghiên cứu này dựa trên những thí nghiệm trên động vật, cụ thể là chuột nhắt trắng,
và trên một số dòng tế bào ung thư trong ống nghiệm (in-vitro). Điều đó có
nghĩa các kết quả ban đầu này hoàn toàn còn mang tính thử nghiệm, chưa thể khẳng
định những tác dụng này là tươngtự trên cơ thể người. Sẽ còn nhiều những thử
nghiệm tiếp theo để khẳng định tính giá trị và tính tin cậy của các tác dụng
này, trước khi trải qua những bước nghiêm ngặt và cần thiết về thử thuốc trên
lâm sàng theo quy định của Bộ Y tế.
Tuy nhiên, thời gian gần
đây, một số báo chí trong nước đã đăng tải nhiều bài viết đề cập đến cây XTP
như là một “thần dược” thực sự, tạo nên sự hiểu lầm trong dư luận, làm cho tình
trạng “săn lùng”, khai thác cây XTP trên địa bàn xã Ninh Vân, thị xã Ninh Hòa
trở nên hỗn loạn, khó kiểm soát, gây cạn kiệt nguồn gen. Một số bài viết còn đi
xa hơn, mô tả một người dân như là “thần y”, chữa bách bệnh, làm lành bệnh một
cách diệu kỳ chỉ trong vòng vài tiếng đồng hồ. Bài viết này muốn nói
rõ hơn về nội dung văn bản của VDL, nhằm cung cấp thông tin cho độc giả rõ hơn
về “kết quả ban đầu” này.
Về nghiên cứu tác dụng
bảo vệ gan: Văn bản của VDL nêu rõ nghiên cứu này thực hiện trên mô hình chuột
nhắt trắng bị gây viêm gan cấp bằng Paracetamol. Như vậy nghiên cứu này chỉ cho
thấy tác dụng của viêm gan do Paracetamol, chứ không phải đối với mọi loại viêm
gan khác (ví dụ như do virus, vi khuẩn, do rượu, do hoá chất v.v...) . Có nghĩa
là XTP được sử dụng cho Chuột nhắt trắng
đã được gây viêm gan chủ động bằng Paracetamol.
Ngoài ra, VDL đưa ra kết luận này dựa trên sự so sánh với tác dụng ức chế viêm
gan cấp “tương tự silymarin 100mg/kg”. Trong khi đó, chưa có bằng chứng khoa học
nào khẳng định silymarin có tác dụng trong điều trị các bệnh lý về gan nói
chung và viêm gan nói riêng (xem thêm tại www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11735632). Do đó, để khẳng định XTP có tác dụng ức chế viêm
gan cấp trên người là chưa có cơ sở.
Về tác dụng gây độc đối
với các dòng tế bào ung thư: Văn bản của VDL đã ghi rõ là nghiên cứu này được
thực hiện trong ống nghiệm (mà từ
chuyên môn gọi là in-vitro) trên các dòng tế bào ung thư chứ không phải thử
trên động vật hay trên người. Các nghiên cứu tiếp theo trên động vật là rất cần
thiết để khẳng định kết quả này, trước khi tiến hành các thử nghiệm lâm sàng.
VDL chỉ mới nghiên cứu
độc tính cấp (tức là độc tính được biểu hiện tức thì) của cây XTP trên chuột.
Hiện nay, chưa có nghiên cứu nào được thực hiện về độc tính trường diễn và độc
tính đặc hiệu của cây XTP. Chỉ khi nào làm rõ được các độc tính này, tính an
toàn của việc sử dụng cây XTP mới được khẳng định. Đây cũng là một trong những
bước cần tiến hành trong thử nghiệm thuốc trong lâm sàng.
Nói tóm lại, người dân
cần phải bình tĩnh để tìm hiểu thông tin trước khi quyết định tìm và sử dụng
cây XTP. Tốt nhất là cần tham khảo ý kiến của những người có chuyên môn về y học,
những thầy thuốc Đông y có kinh nghiệm để được tư vấn. Các phương tiện thông
tin, truyền thông cũng tìm hiểu cặn kẽ thông tin, có hiểu biết nhất định về y học
thông qua tư vấn, tìm hiểu trước khi đăng tải các bài viết liên quan đến cây
XTP.
Bài viết đã được đăng trên báo Thanh Niên ngày 6/3/2013 và Thanh nien Online:
ReplyDeletehttp://www.thanhnien.com.vn/Pages/20130306/Chua-the-khang-dinh-xao-tam-phan-chua-duoc-viem-gan-ung-thu.aspx