Chọn lựa test thống kê nào cho nghiên cứu?

Việc chọn lựa test thống kê cho các nghiên cứu định lượng luôn là vấn đề đặt ra trong suốt quá trình nghiên cứu, ngay từ khi làm đề cương cho đến khi báo cáo kết quả nghiên cứu. Vấn đề này đôi khi làm các nhà nghiên cứu lúng túng.

Để giải quyết vấn đề, bài viết này cung cấp những thông tin mang tính định hướng trong việc chọn lựa các test thống kê thông dụng hiện nay. Nguồn thông tin chủ yếu từ bài viết này được tham khảo từ trang web nổi tiếng của trường Đại học California Los Angeles.

Phân tích yếu tố khẳng định (Confirmatory Factor Analysis)

Phân tích yếu tố khẳng định (CFA) là mô hình hay gặp trong phân tích SEM (Structural Equation Analysis). CFA khác với phân tích yếu tố khám phá (Exploratory Factor Analysis: EFA) về phương pháp cũng như các giả định.

Bài viết dựa vào 2 cuốn sách nổi tiếng của tác giả Rex B Kline và Joseph F. Hair cùng cộng sự trong lần xuất bản gần đây nhất (2010 và 2011).

Phân tích mô hình path (Path Analysis Model)

Mô hình path là mô hình phổ biến và tương đối của phân tích SEM (Strutural Equation Modelling). Bài viết này chủ yếu tham khảo từ tác giả Rex B. Kline, xuất bản năm 2011.

Do ngôn ngữ SEM còn chưa đồng nhất trong các sách giáo khoa và tương đối còn mới mẻ tại Việt Nam cho nên một số từ ngữ vẫn phải sử dụng tên gốc tiếng Anh. Một số thuật ngữ cũng chưa đồng nhất với một số tác giả khác như Hair (trong bài Sơ lược về SEM).

Hy vọng bài viết sẽ giúp độc giả buớc đầu làm quen với mô hình này.

Sơ lược về Structural Equation Modelling

Structural Equation Medelling (viết tắt là SEM) là tập hợp những phương pháp thống kê ngày càng được sử dụng nhiều. Lợi điểm của SEM là cho phép dùng thuật toán thống kê để phân tích nhiều mối quan hệ cùng một lúc mà các phương pháp phân tích đa biến không giải quyết được.

Bài viết này trình bày rất sơ lược về những khái niệm cơ bản nhất của SEM, mở đầu cho những bài viết tiếp theo nói về mô hình path, phân tích yếu tố khẳng định (confirmatory factor analysis) và structural regression model.